Ondanks alle regels die gelden om veilig werken te bevorderen, komen arbeidsongevallen nog steeds voor. Zo ook met heftrucks in magazijnen. Deze ongevallen ontstaan mede doordat veel werkzaamheden op de automatische piloot worden uitgevoerd. Gewoontegedrag verander je niet gemakkelijk met traditionele interventies zoals regels, voorlichting of sancties. Nudges kunnen hier mogelijk effectiever zijn. Een nudge geeft een duwtje in de goede richting, zonder mensen in hun vrijheid te beperken. Het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft met een experiment onderzocht of nudges het veilig werken met heftrucks bevorderen. Hieruit blijkt dat nudges een waardevolle interventie kunnen zijn wanneer gewoontegedrag leidt tot onveilige situaties.
Nudging en arbeidsveiligheid
We weten nog niet goed hoe nudging veilig werken kan bevorderen. Doel van nudging is in ieder geval om het gewenste gedrag gemakkelijker te maken. Daarvoor wordt de manier waarop de keuze wordt gepresenteerd aangepast. Nudging is in dit project onderzocht als een mogelijk onderdeel van het arbomanagement. Voor veilig werken kunnen allerlei maatregelen nodig zijn, zoals het geven van trainingen of het uitvoeren van risicoanalyses. Nudges vervangen geen maatregelen van hogere orde.
Het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd bij het distributiecentrum van Albert Heijn in Zwolle. Op basis van observaties en gesprekken met het management zijn twee voorbeelden van ongewenst gedrag geselecteerd. De eerste betrof het zogenaamde ‘combi-rijden’. Dat houdt in dat een chauffeur tijdens het heffen en dalen van de vork (met of zonder lading) gaat rijden of draaien met de heftruck. Hierdoor kan de lading van de vork afvallen of kunnen goederen op de stelling worden omgestoten. De tweede betrof het kijkgedrag bij kruisingen. Chauffeurs kijken niet altijd of er ander verkeer aankomt, wanneer ze het gangpad uitrijden. Hierdoor kunnen botsingen ontstaan.
Aan de hand van gesprekken met heftruckchauffeurs is nagegaan welke factoren dit gedrag beïnvloeden. Op basis van deze gedragsanalyse hebben we geconstateerd dat bij beide gedragingen motivatie, en dan met name gewoonte, een belangrijke rol speelt. Daarnaast speelt bij combi-rijden ook een rol dat chauffeurs dit gedrag niet als onwenselijk zien. Aan kennis en kunde bleek geen gebrek te zijn.
Omdat het ongewenste gedrag voor een groot deel uit gewoonte voortkomt, is voor zowel combi-rijden als kruisingen een nudge ontwikkeld. Om combi-rijden op grote hoogte te ontmoedigen is een lampje geïnstalleerd in de truck. Het lampje brandt rood wanneer de vork hoger dan 2,5 meter van de grond komt, en groen, wanneer deze daaronder blijft.
Daarnaast hebben we voor het combi-rijden een bestaande regel aangepast en aangescherpt. De oude regel luidde “zoveel mogelijk niet tegelijk heffen/dalen, rijden/draaien”. Deze regel hebben we verduidelijkt door gebruik te maken van een als-dan formulering. De nieuwe regel luidt: Als we heffen en dalen boven de 2,5 meter, dan staan we stil.
Om de chauffeurs eraan te herinneren bij kruisingen goed naar links en rechts te kijken, hebben we in een aantal gangpaden een bord opgehangen met ledlampjes, die in de vorm van twee oogjes van links naar rechts bewegen als een chauffeur het gangpad uitrijdt.
Eerst is een nulmeting uitgevoerd. Een week lang is het gedrag van chauffeurs gemeten in een selectie van gangpaden. De nudges en nieuwe regel waren nog niet ingevoerd. Vervolgens zijn de nudges en regel toegepast en is een effectmeting uitgevoerd. Voor beide metingen zijn camera’s gebruikt. In totaal is 840 uur aan beeldmateriaal verzameld.
Resultaten
- Op basis van de analyses van de camerabeelden kunnen we concluderen dat de herformulering en aanscherping van de regel in het combi-rij experiment effectief is gebleken. Er werd naar aanleiding van de nieuwe regel tijdens het heffen of dalen, minder vaak gereden of gedraaid. Met andere woorden, combi-rijden kwam minder voor. Dat gold in ieder geval voor de onderzochte situaties – waarbij de vork van de heftruck hoger dan 2,5 meter was – situaties met de vork onder de 2,5 meter zijn niet onderzocht.
- De rood/groene lampjes in de truck hebben echter geen toegevoegd effect gehad boven de aanpassing van de regel.
- De nudge voor het kijkgedrag op kruisingen was effectief. In gangpaden waar een ledbord hing, keken chauffeurs vaker goed naar links en rechts. In gangpaden waar geen borden hingen, bleef het percentage goed naar links en rechts kijken hetzelfde.
Eindrapportage
Voor meer informatie over het experiment en de uitkomsten kunt u onderstaande PDF downloaden. Bij slides waar een klein vierkantje naast de titel staat, is een toelichting opgenomen. Deze wordt zichtbaar wanneer u met de cursor op het vierkantje gaat staan.
Let op! De toelichting is alleen volledig zichtbaar als u het document opent in Adobe Reader. Wanneer u het gedownloade PDF-bestand opent in uw webbrowser, kan u niet de gehele toelichting lezen.