Het type ongeval in het kort

Bij dit type ongeval valt het slachtoffer van een beweegbaar platform. Dit noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. Er zijn allerlei soorten beweegbare platforms. Denk hierbij aan hoogwerkers, hefsteigers en de laadklep van een vrachtwagen. Ook een pallet of werkbak op een heftruck kan als een beweegbaar platform gebruikt worden. Als het slachtoffer van een ander platform valt dat niet beweegbaar is, zoals een balkon of bordes, gaat het om een ander ongevalstype. In dat geval gaat het om het ongevalstype ‘Val van een dak, vloer of platform’. Als het slachtoffer van een voertuig valt, maar dat is niet een in hoogte beweegbaar platform, gaat het ook om een ander ongevalstype. In dat geval gaat het om ‘Val van een stilstaand voertuig’.

Factoren die bij deze ongevallen worden onderzocht zijn bijvoorbeeld de werkmethode, de bewegingen van het slachtoffer, de bevestiging van het platform, de randbeveiliging, en de beheersing van de stabiliteit van het platform. Van alle 116 ongevallen in de dataset waarbij iemand van een beweegbaar platform valt, is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. Bij dit ongevalstype komt dat weinig voor. In ongeveer 3% van de ongevallen is er meer dan één slachtoffer.

Vrijwel alle slachtoffers waren man (95%). Gemiddeld waren de slachtoffers 46 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig. Slachtoffers van deze ongevallen kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen (18%) of als gevolg van het ongeval overlijden (6%).

In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 116 ongevallen. Dit is ongeveer 2% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database aangevuld wordt met nieuwe informatie.

Inhoud van deze pagina

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:

Voorafgaand aan het ongeval

Van ieder ongeval is bekend wat het slachtoffer deed vlak voor het ongeval. Daarnaast is er informatie over de hefmiddelen en platforms waar mee gewerkt werd.

Hefmiddelen en platforms

Verschillende hefmiddelen werden gebruikt tijdens de ongevallen. Sommige hefmiddelen zijn duidelijk bedoeld voor het transport van personen, zoals hoogwerkers, schaarhoogwerkers, en hefsteigers. Andere hefmiddelen zijn dat niet, zoals vorkheftrucks, goederenliften, en order pick systemen. Dit is ook zichtbaar als we kijken naar het type platform dat gebruikt werd. De onderstaande grafiek geeft hiervan een overzicht. Als u op de onderstreepte categorie ‘Platform of werkbak’ klikt, kunt u zien of deze daarvoor ook geschikt was .

Activiteit van het slachtoffer

Onderstaande grafiek laat zien wat de slachtoffers deden vlak voor het ongeval. Bij de meeste ongevallen voerde het slachtoffer werkzaamheden uit vanaf het platform (56%). Ook werd het platform vaak gebruikt voor transport. Door op deze categorieën te klikken kunt u in meer detail zien wat er vlak voor de ongevallen gedaan werd.

Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval

In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: een werknemer die valt van een in hoogte beweegbaar platform.

Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen in kaart:

  • Het slachtoffer verloor zijn of haar balans
  • Het platform verloor stabiliteit
  • Het platform kwam los van het hefmiddel
  • Het platform was niet sterk genoeg, waardoor deze bijvoorbeeld brak of instortte

Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als iemand op het werk van een in hoogte beweegbaar platform valt. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken. Dat is onderdeel van het ongevalspad.

Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.

Gebeurtenissen

Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Daarin is bijvoorbeeld te zien dat in 55% van de onderzochte ongevallen het slachtoffer vlak voor de val zijn of haar balans verloor.

Falende preventieve maatregelen

Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. Het hefmiddel was bijvoorbeeld niet voldoende beschermd tegen aanrijding en de randbeveiliging ontbrak. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in 25% van de ongevallen meespeelde dat het arbeidsmiddel niet goed bediend werd. Preventieve maatregelen die moeten zorgen voor deskundige bediening waren hier dus niet effectief.

De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor de pagina over ons onderzoek en bijvoorbeeld dit RIVM onderzoek waarin nader verkend is wat veelvoorkomende oorzaken zijn van valongevallen en hoe deze kennis preventief gebruikt kan worden.

Maatregelen om de gevolgen te beperken

Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Persoonlijke beschermingsmiddelen voorkomen bijvoorbeeld niet dat een ongeval gebeurt, maar kunnen wel letsel voorkomen of de ernst daarvan beperken. Voor ongevallen waarbij een medewerker valt van een in hoogte beweegbaar platform is informatie beschikbaar over:

  • Persoonlijke middelen voor werkplekpositionering
  • Persoonlijke valbeveiliging
  • Directe hulpverlening ter plaatse

De volgende grafieken gaan hier over.

Werkplekpositionering

Werkplekpositionering is een persoonlijk beschermingsmiddel dat kan worden toegepast om er voor te zorgen dat een werknemer niet bij een rand of hoogte in de buurt kan komen. Onderstaande grafiek geeft inzicht in het gebruik van deze PBM’s bij ongevallen door een val van een in hoogte beweegbaar platform.

Valbeveiliging

Valbeveiliging is een persoonlijk beschermingsmiddel dat kan worden toegepast om er voor zorgen dat een werknemer die valt niet, of minder ernstig, gewond raakt. Onderstaande grafiek geeft inzicht in het gebruik van deze PBM’s bij dit type ongevallen.

Directe hulpverlening

De onderstaande grafiek laat zien of er directe hulp ter plaatse is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.

De gevolgen voor slachtoffers

Van de 116 ongevallen van dit type in de dataset is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.

De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens:

  • De hoogte van de val
  • De ondergrond waar het slachtoffer op viel
  • De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
  • De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen

Hoogte val

De onderstaande grafiek laat zien hoe ver het slachtoffer naar beneden is gevallen. In de grafiek is bijvoorbeeld zichtbaar dat veel vallen plaatsvinden vanaf een relatief lage hoogte.

Ondergrond val

De onderstaande grafiek laat zien op welk soort ondergrond het slachtoffer viel.

Gevolgen van de ongevallen

De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.

De plaats van het letsel

De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.

Sectoren

Slachtoffers die vielen van een platform werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Vervoer en opslag. Ongeveer 29% van deze ongevallen vindt plaats in die sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Bouwnijverheid (16%),Handel (16%), en Landbouw, bosbouw en visserij (15%).

Ongeveer 2% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database is een val van een in hoogte beweegbaar platform. Voor de sector Landbouw, bosbouw en visserij is dat ongeveer 7% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat een val van een platform is, is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage voor de volledige database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.

Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.