Het type ongeval in het kort

Bij dit type ongeval valt het slachtoffer van een object dat niet bedoeld is om op te klimmen, en dat normaal gesproken niet voorzien is van collectieve valbeveiligingsmiddelen. Dit noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. Typische voorbeelden zijn het beklimmen van een machine, een meubelstuk of een onderdeel van een installatie. Als het slachtoffer een val maakt bij het gebruik van bijzondere toegangstechnieken, zoals bij abseilen, valt dit ook onder dit ongevalstype. Wanneer iemand van een stilstaand voertuig valt, analyseren we dit apart als een val van een stilstaand voertuig.

Slachtoffers klimmen bij deze ongevallen bijvoorbeeld om iets vrij te maken, te inspecteren, schoon te maken of om iets te pakken. Van alle 128 ongevallen in de dataset waarbij iemand van een object valt dat niet bedoeld is om te klimmen is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. Bij dit ongevalstype komt dat tot nu toe maar één keer voor.

Het merendeel van de slachtoffers is man (87%). Gemiddeld waren de slachtoffers 45 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig. Slachtoffers van deze valongevallen kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen (16%).

In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 128 ongevallen. Dit is ongeveer 2% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database aangevuld wordt met nieuwe informatie.

Inhoud van deze pagina

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:

Voorafgaand aan het ongeval

Van ieder ongeval is bekend wat het slachtoffer deed op het moment dat het ongeval plaatsvond. Daarnaast is er informatie over het type object waarop is geklommen. Deze informatie wordt weergegeven in de onderstaande grafieken.

De objecten

Slachtoffers vallen van veel verschillende objecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan opgeslagen producten, transportbanden, containers, bomen en stellingen.

De activiteit van het slachtoffer

Van ieder ongeval is bekend met welke werkzaamheden het slachtoffer bezig was op het moment van het ongeval. Deze informatie wordt weergegeven in onderstaande grafiek. Wanneer het slachtoffer op hoogte werkte is bovendien bekend wat deze werkzaamheden precies inhielden. Daarnaast is, wanneer het slachtoffer omhoog of omlaag bewoog op het object, bekend of het slachtoffer gereedschap vasthield. Klik op een onderstreepte regel om deze aanvullende informatie te zien.

Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval

In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: een persoon valt van een object dat niet bedoeld was om op te klimmen.

Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen in kaart:

  • Er breekt iets van het object af
  • Het object valt om
  • Het object wordt onstabiel
  • Het slachtoffer verliest evenwicht

Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als iemand op het werk klimt op een object. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken. Dat is onderdeel van het ongevalspad.

Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.

Gebeurtenissen

Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Deze grafiek geeft informatie over de manier waarop het slachtoffer is gevallen. Daarin is bijvoorbeeld te zien dat in 59% van de onderzochte ongevallen het slachtoffer zijn of haar evenwicht verloor.

Falende preventieve maatregelen

Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. Er werd bijvoorbeeld een verkeerd soort arbeidsmiddel gebruikt en het slachtoffer had daarbij onvoldoende houvast. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in 40% van de ongevallen meespeelde dat een werkplek niet op een veilige manier toegankelijk was. Preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat werknemers op een veilige manier op hun werkplek kunnen komen hebben hier dus niet goed gewerkt.

De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor de pagina over ons onderzoek en bijvoorbeeld dit RIVM onderzoek waarin nader verkend is wat veelvoorkomende oorzaken zijn van valongevallen en hoe deze kennis preventief gebruikt kan worden.

Maatregelen om de gevolgen te beperken

Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Persoonlijke beschermingsmiddelen voorkomen bijvoorbeeld niet dat een ongeval gebeurt, maar kunnen wel letsel voorkomen of de ernst daarvan beperken. Voor ongevallen waarbij iemand op het werk van een object dat niet bedoeld is om op te klimmen valt is informatie over geboden bedrijfshulpverlening beschikbaar.

Directe hulpverlening

De onderstaande grafiek laat zien of er ter plaatse directe hulp is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.

De gevolgen voor slachtoffers

Van de 128 ongevallen in de dataset waarbij een slachtoffer van een object valt is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.

De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens:

  • De hoogte van de val
  • De ondergrond waar het slachtoffer op viel
  • De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
  • De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen

Hoogte val

De onderstaande grafiek laat zien hoe ver het slachtoffer naar beneden is gevallen. In de grafiek is bijvoorbeeld zichtbaar dat veel vallen plaatsvinden vanaf een hoogte tussen één en anderhalve meter.

Ondergrond val

De ondergrond waarop het slachtoffer terecht komt is een belangrijke factor voor het uiteindelijke letsel. Een slachtoffer kan terecht komen op een harde ondergrond, zoals een betonnen vloer, of een zachte ondergrond zoals gras. Daarnaast is het mogelijk dat een slachtoffer op een object terecht komt. Deze informatie wordt gegeven in onderstaande grafieken.

Gevolgen van de ongevallen

De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.

De plaats van het letsel

De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.

Sectoren

Slachtoffers die van een object vallen dat niet bedoeld is om op te klimmen werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Industrie. Ongeveer 27% van alle gevallen waarbij iemand van een object valt dat niet bedoeld is om op te klimmen vindt plaats in deze sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Vervoer en opslag (16%), en Handel (13%).

Bij ongeveer 2% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database valt het slachtoffer van een object dat niet bedoeld is om op te klimmen. Voor de sector Onderwijs is dat ongeveer 8% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat een val is van dit type is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage gevallen in de volledige MLvO-database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.

Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.