Waar kan volgens de bouwpraktijk winst behaald worden als het gaat om het verbeteren van de arbeidsveiligheid in de bouwketen? We vroegen het verschillende personen die werkzaam zijn voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers in de bouw. De voornaamste conclusies? Betere afspraken over taken en verantwoordelijkheden en een betere aanpak van de veiligheids- en gezondheidsplannen (V&G-plannen).
De respondenten zien daarbij een belangrijke voortrekkersrol voor de opdrachtgevers, omdat deze vooraan in de keten staan en ook wettelijk gezien een belangrijke rol toebedeeld hebben gekregen. Ook is er behoefte aan een praktische vertaalslag van de bouwprocesbepalingen, omdat er nu nog een grijs gebied lijkt te zijn tussen voldoen aan de wetgeving, en daadwerkelijk veiliger werken.
De bouwsector staat al jaren in de top drie van sectoren waar relatief veel (ernstige) ongevallen gebeuren. Er wordt vaak in ketens gewerkt: verschillende partijen, zoals de hoofdaannemer en verschillende onderaannemers, werken tegelijk of na elkaar aan één bouwproject. Dit kan voor extra gevaarlijke situaties zorgen. Daarom zijn er specifieke Europese regels voor bouwplaatsen. Deze zijn in de Nederlandse wetgeving opgenomen in de bouwprocesbepalingen van het Arbobesluit.
Voor dit onderzoek hebben we coördinatoren ontwerpfase en uitvoeringsfase geïnterviewd, en groepsgesprekken gehouden met mensen die werken bij opdrachtgevers in de bouwsector. Aanvullend is een sessie gehouden met kennishouders uit verschillende hoeken van het veld, zoals opdrachtgevers, opdrachtnemers, een brancheorganisatie en een ondernemersorganisatie.
Het doel van het onderzoek is om van de praktijk te horen wat werkt bij en wat nodig is voor het verbeteren van arbeidsveiligheid in de bouwketen, gegeven de bouwprocesbepalingen. De focus ligt daarbij op de rol van de coördinatoren ontwerpfase en uitvoeringsfase, het Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan) en de vergewisplicht.
De besproken onderwerpen
Coördinatoren
Hoe worden de rollen van de coordinatoren ontwerp-en uitvoeringsfase in de praktijk ingevuld en wat kan hierbij verbeterd worden?
Lees meer
Het V&G-plan
Hoe wordt het Veiligheids- en Gezondheidsplan (V&G-plan) in de praktijk ingevuld en gebruikt en wat zijn hier de mogelijkheden tot verbetering?
Lees meer
Vergewisplicht
Hoe wordt in de praktijk invulling gegeven aan de vergewisplicht en wat kan hierbij verbeterd worden?
Lees meer
Conclusies
De praktische vertaalslag van de wetgeving is essentieel voor het versterken van de bouwveiligheid. Daarvoor moet de nadruk in de praktijk verschuiven van voldoen aan wetgeving naar het vormgeven van een ‘V&G-proces’. Hierin staan samenwerking en communicatie tussen alle lagen centraal en worden rollen, taken en verantwoordelijkheden expliciet gemaakt, met name voor de coördinatoren ontwerpfase en uitvoeringsfase. Omdat ieder project anders is, vraagt dit om maatwerk.
Opdrachtgevers hebben vanuit hun positie ‘vooraan’ in de keten een belangrijke voortrekkersrol. Het zou wenselijk zijn als zij meer het voortouw nemen bij het vormgeven van dit proces. Een belangrijke verbetermogelijkheid is het vergroten van de bewustwording en kennis van veiligheid/risico’s en de bouwprocesbepalingen (onder andere de vergewisplicht) in de initiatief/ontwerpfase.
Een betere uitwisseling van kennis en expertise tussen de verschillende partijen in de keten, en het kritisch bevragen van elkaars perspectieven gedurende het gehele bouwproces, draagt bij aan het ervaren van meer gezamenlijke verantwoordelijkheid. En aan een veilige werkomgeving.
Het hele rapport is nu te lezen op rivm.nl.