Het type ongeval in het kort

Bij dit type ongeval bevindt het slachtoffer zich als bestuurder of passagier in of op een bewegend voertuig, waarbij het voertuig crasht of omvalt. Dit moment van ‘verlies van controle’ noemen we ook wel de centrale gebeurtenis. In het vervolg van deze pagina vatten we dit samen als een ‘crash’. Er is geen sprake van dit type ongeval als een slachtoffer van een stilstaand voertuig naar beneden valt, dan gaat het om een val van een stilstaand voertuig. Er is ook geen sprake van dit type ongeval als een slachtoffer met bijvoorbeeld een hoogwerker op hoogte werkt en valt. In dat geval gaat het om een val van een in hoogte beweegbaar platform.

Voorbeelden van de voertuigen of rijdende werktuigen zijn heftrucks, vrachtwagens en grondverzetmaterieel. Met bewegend wordt niet alleen het rijden van voertuigen bedoeld, maar ook bewegingen zoals het omhoog/omlaag gaan en roteren. Het slachtoffer kan ook uit het rijdende voertuig vallen, bijvoorbeeld bij het te vroeg uitstappen van een nog doorrijdende heftruck. Het meerijdende slachtoffer kan zich ook deels op het voertuig bevinden, bijvoorbeeld hangend aan het voertuig.

Van alle 232 ongevallen in de dataset met een bewegend voertuig met verlies van controle is van het slachtoffer met het meest ernstige letsel bekend wat de gevolgen waren. Soms valt er bij een ongeval meer dan één slachtoffer. Bij dit ongevalstype komt dat weinig voor. In ongeveer 2% van de ongevallen is er meer dan één slachtoffer.

Het merendeel van de slachtoffers is man (88%). Gemiddeld waren de slachtoffers 41 jaar oud. De gevolgen van de meldingsplichtige ongevallen die in de MLvO dataset zijn opgenomen zijn ernstig. Slachtoffers van dit ongevalstype kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen (20%) of als gevolg van het ongeval overlijden (4%).

In deze analyse zijn ongevallen meegenomen waarvoor een volledig ingevulde MLvO vragenlijst beschikbaar is; in totaal gaat het om 232 ongevallen. Dit is ongeveer 4% van alle ongevallen in de dataset. De huidige analyse gaat over de periode van 2020 tot en met 2023. De analyse wordt bijgewerkt als de database aangevuld wordt met nieuwe informatie.

Inhoud van deze pagina

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen een rol spelen. Op deze pagina bespreken we achtereenvolgens:

Voorafgaand aan het ongeval

Van ieder ongeval is bekend wat het slachtoffer deed vlak voor het ongeval. Deze informatie wordt weergegeven in de onderstaande grafiek. Daarnaast worden de voertuigen die het vaakst bij de ongevallen betrokken waren samengevat.

Activiteit van het slachtoffer

Onderstaande grafiek laat zien wat de slachtoffers deden vlak voor het ongeval. Bij de meeste ongevallen bestuurde het slachtoffer zelf het voertuig (88%).

De voertuigen

De voertuigen waarmee de ongevallen gebeuren zijn veelal vorkheftrucks (minimaal 33%) of palettenhefwagens (minimaal 22%). Daarnaast komen ook andere voertuigen voor zoals landbouwmachines, grondverzetmaterieel, of voertuigen op rails.

Veelvoorkomende oorzaken van dit type ongeval

In de MLvO worden ernstige arbeidsongevallen geanalyseerd als een opeenvolging van gebeurtenissen. Dit wordt ook wel een scenario of ongevalspad genoemd. In het midden van het ongevalspad bevindt zich de centrale gebeurtenis. De ongevallen op deze pagina hadden allemaal dezelfde centrale gebeurtenis, in dit geval is dat: een crashend of omvallend voertuig waarbij een persoon wordt geraakt.

Hiervoor gebeurt vaak nog iets anders dat belangrijk is voor het ongeval. Voor deze ongevallen brengen we daarom aanvullend de volgende essentiële gebeurtenissen in kaart:

  • Het slachtoffer raakte klem tussen het voertuig en iets anders
  • Het voertuig kantelde, viel of stuiterde
  • Het slachtoffer viel van het voertuig
  • Iemand verloor de controle over het voertuig
  • Het slachtoffer werd geschud in het voertuig

Naast deze gebeurtenissen bevat de MLvO informatie over de veiligheidsmaatregelen die van belang kunnen zijn als een ongeval plaatsvindt doordat een voertuig crasht of omvalt. Deze veiligheidsmaatregelen kunnen de centrale gebeurtenis voorkomen of de gevolgen hiervan beperken. Deze maatregelen worden ook wel preventieve en repressieve barrières genoemd. Bij ernstige arbeidsongevallen gaan er vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis, meerdere veiligheidsmaatregelen blijken dan niet te werken.

Hieronder gaan we nader in op de hierboven genoemde gebeurtenissen en op de preventieve veiligheidsmaatregelen. Veiligheidsmaatregelen om de gevolgen van een centrale gebeurtenis gevolgen te beperken, en die dus van belang zijn na de centrale gebeurtenis, worden verderop toegelicht. Meer over de MLvO methode, en de ontwikkeling hiervan, kunt u lezen op deze pagina.

Gebeurtenissen

Hoe vaak bepaalde gebeurtenissen in de database voorkomen staat in de onderstaande grafiek, hierbij is afgebeeld wat als eerste gebeurde. Daarin is bijvoorbeeld te zien dat in 50% van de onderzochte ongevallen het slachtoffer wordt geraakt door het voertuig of beklemd raakt tussen het voertuig en iets anders.

Falende preventieve maatregelen

Bij ernstige arbeidsongevallen gaan vaak meerdere dingen tegelijkertijd mis. Het voertuig werd bijvoorbeeld niet goed bediend, en het slachtoffer bevond zich met een deel van het lichaam buiten het voertuig. Dit is in kaart gebracht met behulp van de vraag ‘wat ging er mis?’. In onderstaande grafiek is voor veelvoorkomende (deel)oorzaken weergegeven hoe vaak deze hebben bijgedragen aan een ongeval. Zo is bijvoorbeeld te zien dat in 34% van de ongevallen meespeelde dat de bestuurder van het voertuig een ander voertuig of object niet op tijd heeft gezien. Preventieve maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de bestuurder gevaren in de omgeving tijdig waarneemt waren hier dus niet effectief.

De MLvO bevat alleen maatregelen die direct van belang kunnen zijn voor het ongevalsscenario. In andere onderzoeken op deze website wordt dieper ingegaan op achterliggende oorzaken van arbeidsongevallen zoals afleiding, vermoeidheid, en samenwerking in ketens. Zie hiervoor bijvoorbeeld de pagina over ons onderzoek.

Maatregelen om de gevolgen te beperken

Naast maatregelen die een ongeval kunnen voorkomen zijn er ook maatregelen die de gevolgen van een ongeval beperken. Persoonlijke beschermingsmiddelen voorkomen bijvoorbeeld niet dat een ongeval gebeurt, maar kunnen wel letsel voorkomen of de ernst daarvan beperken. Voor ongevallen waarbij een voertuig crasht of omvalt is informatie over de directe hulpverlening ter plaatse beschikbaar.

Directe hulpverlening

De onderstaande grafiek laat zien of er directe hulp is geboden aan het slachtoffer van het ongeval. Als u op de onderstreepte categorie ‘Directe hulp verleend’ klikt, kunt u zien door wie deze hulp geboden is.

De gevolgen voor slachtoffers

Van de 232 ongevallen in de dataset waarbij een slachtoffer is betrokken bij een crashend of omvallend voertuig is van het slachtoffer met het ernstigste letsel bekend wat de gevolgen waren.

De onderstaande grafieken tonen achtereenvolgens:

  • De gevolgen van de ongevallen en ernst van het letsel
  • De plaats op het lichaam waar het letsel werd opgelopen

Gevolgen van de ongevallen

De onderstaande grafiek laat zien wat de uiteindelijke gevolgen waren voor de slachtoffers. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u meer informatie bekijken over de aard van het bijbehorende letsel van deze slachtoffers. Hierbij kan een slachtoffer meerdere letsels hebben. Letselcategorieën die bij minder dan 5% van de slachtoffers voorkwamen worden hierbij niet getoond.

De plaats van het letsel

De onderstaande grafiek laat zien waar aan het lichaam de slachtoffers letsel opliepen. Door op een onderstreepte categorie te klikken kunt u zien waar het letsel precies optrad. Een slachtoffer kan aan meerdere lichaamsdelen letsel hebben.

Sectoren

Slachtoffers die betrokken waren bij een crash werkten in veel verschillende sectoren. De sector waarin slachtoffers in deze dataset het vaakst werkzaam waren is de sector Vervoer en opslag. Ongeveer 28% van alle crashes vindt plaats in deze sector. Daarnaast waren relatief veel slachtoffers werkzaam in de sectoren Handel (25%), en Industrie (13%).

Ongeveer 4% van alle arbeidsongevallen in de MLvO database is een crash. Voor de sector Vervoer en opslag is dat ongeveer 10% van de ongevallen. Het deel van de ongevallen in een sector dat een crash is, is hieronder in beeld gebracht. In deze grafiek zijn alleen sectoren of subsectoren opgenomen als er minimaal 60 arbeidsongevallen in de MLvO-dataset aanwezig zijn. Een uitsplitsing naar subsectoren is beschikbaar als minimaal twee subsectoren hier aan voldoen. De verticale rode stippellijn geeft het percentage gevallen in de volledige MLvO-database. Klik op een onderstreepte sector om informatie over subsectoren te zien.

Meer informatie over ongevallen in verschillende Nederlandse sectoren is te vinden op deze pagina.