Vallende objecten bij hijswerkzaamheden

Icoon vallende objecten bij hijswerkzaamheden

Vallende objecten bij hijswerkzaamheden

In de Storybuilder database zijn voor het ongevalstype ‘Vallende objecten bij hijswerkzaamheden’ 792 ongevallen met 817 slachtoffers opgenomen. Dit komt neer op ongeveer 3% van alle ongevallen in de database. Deze pagina geeft meer inzicht en informatie over dit ongevalstype. Onderaan deze pagina vindt u een animatie en infographic. Deze animatie en infographic geven op een toegankelijke manier de informatie over het ongeval weer.

Het ongeval in het kort

Bij dit type ongeval wordt het slachtoffer geraakt door een vallende last of hijsmiddel, of door (onderdelen van) de kraan zelf, die opgesteld en/of in gebruik is. Als het slachtoffer zich in of op een omvallende stationaire kraan bevindt, en eronder eindigt, hoort dit ook bij dit type ongeval. Wanneer objecten (om)vallen ten gevolge van het aanstoten door een kraan of de last daarvan, valt dit onder een ander ongevalstype. In dat geval gaat het om ‘Vallende objecten - niet van kranen/ hijswerktuigen die opgesteld en/of in gebruik zijn’. Als het slachtoffer zelf van een kraan valt, gaat het om het ongevalstype ‘Val van een stilstaand voertuig, bewegend voertuig of een platform’.

Factoren die bij deze ongevallen worden onderzocht, zijn bijvoorbeeld het voorkomen dat een medewerker de gevarenzone kan betreden, het bevestigen van de last, de conditie van de hijsinstallatie of hijsmiddelen, de veilige zone, de bediening van het hijswerktuig, en de sterkte van de last.

Oorzaken en gebeurtenissen

Ieder ongeval is anders. Verschillende oorzaken, gebeurtenissen en activiteiten kunnen bijdragen aan het ontstaan van het ongeval. Toch zijn vanuit Storybuilder overeenkomsten tussen ongevallen te herleiden. Hierdoor hebben wij de mogelijkheid om de meest voorkomende oorzaken en gebeurtenissen van een type ongeval in kaart te brengen. Zo ook voor het ongevalstype: Vallende objecten bij hijswerkzaamheden. We volgen op deze pagina het ongeval vanaf de werkzaamheden vlak voor het ongeval tot aan het moment dat het risico niet langer onder controle was. Voor meer informatie over Storybuilder kunt u naar dit filmpje kijken of het beschrijvende rapport lezen.

Vlak voor het ongeval

De meeste slachtoffers waren actief betrokken bij de hijswerkzaamheden (76% van de slachtoffers). Ze waren bezig met vastmaken/begeleiden of vasthouden van de last (45% van de slachtoffers), of het bedienen hiervan (22% van de slachtoffers). In 13% van de gevallen voerde het slachtoffer werkzaamheden uit die niet gerelateerd waren aan de hijswerkzaamheden. Dit kan bijvoorbeeld doordat het slachtoffer andere werkzaamheden op dezelfde locatie uitvoerde (9% van de slachtoffers), of omdat het slachtoffer rondliep op de werklocatie (3% van de slachtoffers).

De arbeidsmiddelen

De slachtoffers werden door verschillende objecten getroffen. Het meest voorkomende arbeidsmiddel was de categorie van objecten, producten, breukmateriaal, en onderdelen van machines en voertuigen (75% van de ongevallen). Hieronder vallen grote en kleine bouwmaterialen zoals balken, gipsblokken, vloerdelen, dakpannen en bakstenen (33% van de ongevallen) en lasten die hangen aan een hefinstallatie of kraan (23% van de ongevallen). Ook kan het hierbij gaan om onderdelen van machines en voertuigen (7% van de ongevallen), bewerkte stukken / elementen of machinewerktuigen (5% van de ongevallen). In 24% van de ongevallen was een systeem voor gesloten of open transport en opslag betrokken. Hieronder vallen kranen of loopkranen (14% van de ongevallen) en materiaal als kettingen, staalkabels, touwen, stroppen, bindriemen, spanners (6%).

Gebeurtenissen

Door een combinatie van factoren kon het uiteindelijk mis gaan. Relevante tussenstappen - gebeurtenissen - zijn hierbij in kaart gebracht. Deze gebeurtenissen worden weergeven in de onderstaande grafiek.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage van de ongevallenRelevante gebeurtenissen tijdens het ongevalLast komt losEen hijsmiddel breektOverige object (dan last) wordtgeraaktKraan/ hijsinstallatie zakt weg/ staatniet horizontaalHijsmechanisme verliest functieOnderdelen (mast, giek) van kraan ofhijsinstallatie breken (af)Hijskabel breektOnbekend0%10%20%30%40%50%60%70%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

Waar ging het mis?

Maar waar gaat het dan mis bij deze ongevallen? Welke veiligheidsmaatregelen waren niet op orde waardoor het ongeval kon gebeuren? In de onderstaande grafiek is weergegeven welke maatregelen in Storybuilder zijn onderzocht en hoe vaak hiermee iets mis gaat.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage ongevallen van dit type waarbij de maatregel faaldeWaar ging het mis bij het voorkomen van het ongeval?Preventieve veiligheidsmaatregelenVoorkomen betreden van gevarenzoneAanslaan (bevestigen) van de lastVeilige zoneStaat/ conditie van kraan/hijsinstallatie of hijsmiddelenBediening van de kraan/ hijswerktuigIntegriteit (sterkte) van de lastMaximale belasting/ bereik vankraan/ hijsinstallatieOpstelling kraan/ hijswerktuigOpbouw(wijze) van kraan0%10%20%30%40%50%60%70%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

In de bovenstaande grafiek worden veiligheidsmaatregelen getoond die een rol speelden bij de ongevallen. Van deze algemene analyse zijn ook concretere voorbeelden beschikbaar.

Bij de meeste ongevallen waren er onvoldoende maatregelen getroffen om het betreden van de gevarenzone te voorkomen. Dit kwam bijvoorbeeld omdat het was toegestaan om zich in het draaibereik van de kraan te begeven. Het kwam regelmatig voor dat er iets mis ging bij het bevestigen van de last. Dit kwam bijvoorbeeld, omdat gebruik werd gemaakt van onjuiste hijsmiddelen, of omdat de last onjuist werd bevestigd.

Waarom ging het mis?

Allerlei maatregelen en middelen zijn van belang om in een organisatie veilig te kunnen werken. Een organisatie verschaft deze maatregelen en de betrokken medewerkers gebruiken ze. Ook is het belangrijk om veiligheidsmaatregelen in stand te houden, te onderhouden en om hierop toezicht te houden. In de Storybuilder database wordt de rol van organisatie hierbij globaal in kaart gebracht. Storybuilder richt zich hierbij op de rol van het veiligheidsmanagement van de organisaties.

De onderstaande grafiek laat zien welk type achterliggende oorzaken in het veiligheidsmanagement bij dit ongevalstype een rol hebben gespeeld.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage ongevallen in de databaseAchterliggende oorzaken: waarom gaat het mis?Motivatie, betrokkenheid en alertheidPlannen en proceduresMateriaalCompetentieCommunicatie en coördinatieTegenstrijdige belangenErgonomie/ Man machine interface(MMI)Beschikbaarheid van mensen0%10%20%30%40%50%60%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

De slachtoffers

In de Storybuilder database zijn alleen ongevallen opgenomen die meldingsplichtig zijn en ook daadwerkelijk gemeld zijn bij de Inspectie SZW. De gevolgen van deze ongevallen zijn vaak ernstig. Slachtoffers kunnen bijvoorbeeld blijvend letsel oplopen of als gevolg van het ongeval overlijden.

Er zijn in de database 792 ongevallen van het type: Vallende objecten bij hijswerkzaamheden opgenomen waarbij 817 slachtoffers zijn gevallen. Het merendeel van de slachtoffers is man (97%). Dit deel van deze pagina geeft inzicht in deze slachtoffers en de gevolgen die de ongevallen voor hen hebben gehad.

Achtereenvolgens zijn grafieken opgenomen met informatie over:

  • de leeftijd van slachtoffers;
  • de uiteindelijke gevolgen van de ongevallen;
  • de aard van het letsel;
  • de plaats van het letsel.

In de grafieken kunt u ter vergelijking ook informatie zien over de slachtoffers van de andersoortige ongevallen die in de database zijn opgenomen.

Leeftijd van slachtoffers

Created with Highcharts 7.0.1LeeftijdscategoriePercentage slachtoffers in de databaseLeeftijdsverdeling slachtoffersVallende objecten bij hijswerkzaamhedenAndere ongevallen in Storybuilder10 .. 1920 .. 2930 .. 3940 .. 4950 .. 5960 .. 690%10%20%30%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014. Incidentele slachtoffers jonger dan 10 jaar of ouder dan 70 jaar zijn niet getoond.

De bovenstaande grafiek toont de leeftijdsverdeling van de slachtoffers van de ernstige arbeidsongevallen van het type: Vallende objecten bij hijswerkzaamheden.

Uiteindelijke gevolgen

Created with Highcharts 7.0.1Percentage slachtoffers in de databaseUiteindelijke gevolgen voor het slachtofferVallende objecten bij hijswerkzaamhedenAndere ongevallen in Storybuilder(Vermoedelijk) Niet -permanent letsel(Vermoedelijk)Permanent letselOnbekende ernst letselOverleden0%10%20%30%40%50%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

Bovenstaande grafiek geeft de ernst van het letsel van het slachtoffer weer. In 78% van de gevallen wordt het slachtoffer opgenomen in het ziekenhuis en moet daar een nacht of langer blijven. In 17% van de gevallen volgt geen ziekenhuisopname. Voor de overige 5% is dit onbekend.

Aard van het letsel

In de onderstaande grafiek staan de meest voorkomende verwondingen. De grafiek toont alleen verwondingen die bij meer dan 10% van de slachtoffers in één van de twee groepen zijn voorgekomen.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage slachtoffers in de databaseType verwondingVallende objecten bij hijswerkzaamhedenAndere ongevallen in StorybuilderBotbreukenWonden enoppervlakkigeletsels(Hersen)schuddingenen inwendigeletselsTraumatischeamputaties (verliesvan ledematen)Soort letselonbekend of nietgespecificeerd0%10%20%30%40%50%60%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

Plaats van het letsel

Zoals te zien in de bovenstaande grafiek zijn de verwondingen divers. Deze verwondingen kunnen op verschillende plaatsen van het lichaam voorkomen. In de onderstaande grafiek staat dat toegelicht. De grafiek toont alleen de plaats van het letsel als die bij meer dan 10% van de slachtoffers in één van de twee groepen is voorgekomen.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage slachtoffers in de databasePlaats verwondingVallende objecten bij hijswerkzaamhedenAndere ongevallen in StorybuilderOnderste ledematenBovenste ledematenHoofdRomp en organen0%10%20%30%40%50%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014

Sectoren en de werkomgeving

In de Storybuilder database worden algemene kenmerken van de ongevallen en de bedrijven waarbij de ongevallen gebeurden vastgelegd. In dit deel van deze pagina worden enkele van die algemene kenmerken getoond. Achtereenvolgens zijn grafieken opgenomen met informatie over:

  • de sector waarin het bedrijf actief is;
  • de werkomgeving.

Sectoren en subsectoren

Sommige ongevallen komen vaker voor in bepaalde sectoren. Er worden in deze sectoren immers andere werkzaamheden uitgevoerd en andere arbeidsmiddelen gebruikt. De onderstaande grafiek toont sectoren waarin de ongevallen van dit type relatief vaak voorkomen.

Een uitgebreider overzicht van ongevallen in verschillende sectoren is beschikbaar op deze pagina.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage binnen de sectorHet ongevalstype in verschillende sectorenSBI 28 Vervaardiging van overigemachines en apparatenSBI 25 Vervaardiging van productenvan metaal (geen machines enapparaten)SBI 30 Vervaardiging van overigetransportmiddelenSBI 50 Vervoer over waterSBI 42 Grond-, water- en wegenbouw(geen grondverzet)SBI 29 Vervaardiging van auto’s,aanhangwagens en opleggersSBI 24 Vervaardiging van metalen inprimaire vormSBI 23 Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten0%10%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014.

De bovenstaande grafiek toont sectoren waarbij meer dan 3,8% van de ongevallen in Storybuilder een vallende objecten bij hijswerkzaamheden is. Gemiddeld voor alle sectoren is dat 2,5%. Verder worden alleen sectoren getoond waarbij meer dan 100 ongevallen in de Storybuilder zijn opgenomen.

Daarnaast zien we ook een aantal subsectoren waar dit type ongeval een relatief grote rol speelt. Opvallend hierbij zijn de volgende subsectoren:

  • Groothandel in ferrometalen en -halffabrikaten (SBI 46722): 12% van de ongevallen in Storybuilder is een vallend object bij hijswerkzaamheden.
  • Heien en andere funderingswerkzaamheden (SBI 43991): 11% van de ongevallen in Storybuilder is een vallend object bij hijswerkzaamheden.
  • Vervaardiging van overige machines, apparaten en werktuigen voor specifieke doeleinden (SBI 289): 9% van de ongevallen in Storybuilder is een vallend object bij hijswerkzaamheden.
  • Bouw van wegen, spoorwegen en kunstwerken (SBI 421): 8% van de ongevallen in Storybuilder is een vallend object bij hijswerkzaamheden.

De werkomgeving

Tot slot weten we voor een deel van de ongevallen meer over de omgeving waarin gewerkt werd ten tijde van het ongeval. In het geval van Vallende objecten bij hijswerkzaamheden is deze informatie beschikbaar voor 496 van de 792 ongevallen.

Created with Highcharts 7.0.1Percentage in een bepaalde werkomgevingDe werkomgevingProductie gebied,fabriek, werkplaatsBouw - gebouwwordt gebouwdRuimte gebruikthoofdzakelijk vooropslag, laden,lossenOnderhoud gebied,reparatiewerkplaatsRuimte permanentopen staat vooropenbare weg -(snelwegen,binnenwegen,parkeerplaatsen,het station of deluchthavenwachtkamers enz.)0%10%20%30%40%50%Bron: Storybuilder gegevens 1998-2014.

Bovenstaande grafiek toont de vijf meest voorkomende omgevingen waarin gewerkt werd toen een ongeval gebeurde dat in de Storybuilder database is opgenomen. Het percentage is berekend ten opzichte van de ongevallen waarvoor deze informatie beschikbaar is.

Animatie en infographic

Het programmateam Veilig Werken wil met praktische hulpmiddelen professionals helpen de werkvloer veiliger te maken. Dit doen we onder andere met een serie van animaties en infographics over diverse type ongevallen. Ons doel is om op een laagdrempelige manier verhalen, feiten en lessen weer te geven om complexe informatie toepasbaar maken op de werkvloer. Een overzicht van alle animaties en infographics vindt u op deze webpagina.

Ook voor het ongevalstype 'Vallende objecten bij hijswerkzaamheden' is een animatie en infographic ontwikkeld. Met de infographics heeft u op 1 A4-tje een herkenbaar praktijkverhaal, een overzicht van de belangrijkste cijfers en direct toe te passen acties om dit type ongevallen te helpen voorkomen.  De animaties brengen daarbij aan de hand van een concreet voorbeeld in beeld hoe makkelijk het mis kan gaan. Maar het kan ook anders. Daarom bevriezen we het moment dat het misgaat en laten we zien hoe het ook anders kan.

De animatie kunt u hieronder bekijken. De infographic en animatie kunt u ook downloaden, zodat u deze kunt inzetten binnen uw eigen organisatie. 

In deze animatie wordt uitgelegd hoe en hoe vallende objecten bij hijswerkzaamheden plaatsvinden en hoe je dit het beste kunt voorkomen.

VOICE-OVER MANNENSTEM: "Na een dag werken veilig en gezond naar huis. Logisch! Toch gaat het soms mis.

Een voorbeeld uit de praktijk: Dit is Ramon. Hij is timmerman. Samen met zijn collega’s Martin en Stan monteert hij prefab elementen van een nieuwbouwhuis. Ze zijn met de binnenwanden bezig. Eén van de wanden moet naar de juiste plek worden gehesen. Ze zien dat de binnenwand dit keer geen hijslus heeft. Ergens op de bouwplaats ligt nog wel een losse hijsband, maar ze denken dat het zo ook wel lukt. Ramon en Martin tillen de wand een beetje op, zodat Stan de ketting kan vastmaken. De wand wordt omhoog gehesen en Ramon begeleidt de last. Dan schiet de wand los en valt naar beneden. Ramon kan niet meer op tijd naar achteren stappen en de wand valt tegen zijn been. Hij breekt zijn rechter kuit- en scheenbeen. Pas na zes weken kan hij weer aan het werk."

Beeldtekst: Eén van de vele waargebeurde ongevallen.

"VOICE-OVER VROUWENSTEM: "Dit is slechts één voorbeeld van alle ernstige ongevallen met vallende objecten
bij hijswerkzaamheden die zich jaarlijks in ons land voordoen. De gevolgen zijn vaak ernstig. De meeste slachtoffers moeten worden opgenomen in het ziekenhuis en ruim een derde houdt blijvend letsel over."

Een taartdiagram verschijnt in beeld met erboven de tekst: Gevolgen van een ongeval.

35% Blijvend letsel
36% Tijdelijk letsel
21% Onbekend
8% Overlijd

VOICE-OVER VROUWENSTEM: "Vaak gaat het mis omdat het slachtoffer in de gevarenzone komt. Bijvoorbeeld omdat hij de lastvastmaakt, vasthoudt, of begeleidt."

Een staafdiagram verschijnt in beeld met eronder de tekst: Waar ging het mis?

66% Slachtoffer in de gevarenzone
50% Last niet goed vastgemaakt
23% Geen veilige zone
17% Slechte staat kraan of hijsmiddelen
16% Onjuiste bediening kraan
21% Overig

VOICE-OVER VROUWENSTEM: "Ook komt het regelmatig voor dat de last niet goed is bevestigd. Maar er kunnen ook andere dingen misgaan."

Het in beeld gebrachte verhaal wordt teruggespoeld.

VOICE-OVER VROUWENSTEM: "Iedereen vergeet wel eens iets of wil even snel iets doen. Net als Ramon, we zijn allemaal mensen. Maar waar moet je op letten als je bezig bent met hijswerkzaamheden? Gebruik de juiste hijsmiddelen."

Het beeld zoomt in op de hijslus en lasthaak.

VOICE-OVER VROUWENSTEM: "Zorg dat de last goed bevestigd is.

Blijf waar mogelijk buiten het bereik van de last.

Zo zorgen we ervoor dat iedereen weer veilig en gezond naar huis gaat!"

Het logo van het RIVM verschijnt in beeld.

Meer weten? Ga naar lerenvoorveiligheid.nl.

Over de gegevens

De informatie op deze webpagina komt uit de Storybuilder database van het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). In deze database staan gegevens over meer dan 30.000 ernstige arbeidsongevallen. Deze arbeidsongevallen:

  •    zijn in Nederland gebeurd in de periode van 1998 tot en met 2014;
  •     hadden ernstige gevolgen en zijn gemeld bij de Nederlandse Arbeidsinspectie;
  •     zijn onderzocht door de Nederlandse Arbeidsinspectie;
  •     en zijn geanalyseerd door het RIVM.

meer informatie